Een stout gerijpt op port vaten, een quadrupel dat op whiskeyvaten heeft gelegen. Je ziet steeds meer barrel aged bieren. Het rijpen, oftewel barrel aging, op houten vaten geeft namelijk een extra dimensie aan het bier.
Barrel aged bieren zijn in mijn optiek vaak wat doorleefder. De smaak van het hout, vanille en soms is de boozyness (het alcoholische) van de voorganger zijn vaak goed te proeven.
Je moet er natuurlijk wel van houden. Ik kan het persoonlijk vaak wel waarderen. Ik vind het rijpen op gebruikte vaten eigenlijk ook wel een mooie bonus. Als bierliefhebber wil je meer smaken beleven en door iets meer geld uit te geven kun je deze dus ook krijgen.
Wat is barrel aged bier?
Barrel aged bier is bier dat gerijpt is op (eiken) houten vaten. Door het rijpen op deze vaten neemt het bier smaken van het hout op, zoals vanille. Voor het rijpen van bier is er de keuze tussen nieuwe vaten of gebruikte vaten. Gebruikte vaten zijn vaak afkomstig van gedistilleerde dranken zoals whisky of port, waardoor deze smaken weer in het bier worden overgebracht, bijvoorbeeld turf van whisky.
Gebruikte vaten kunnen ook wilde gisten bevatten, wat een ‘wilde vergisting’ kan veroorzaken en het bier van smaak kan veranderen, wat soms weer onvoorspelbare resultaten geeft.
| Type Vat | Effect op Bier | Voorbeeld Bier |
|---|---|---|
| Whiskyvaten | Diepe, rokerige tonen, vanille, karamel, lichte eikenhouten smaak | Imperial stout: complex en verwarmend |
| Wijnvaten | Fruitaroma’s, zure tonen, soms vleugje tannines | Saison: frisser en fruitiger |
| Rumvaten | Zoete tonen van bruine suiker, tropische vruchten zoals ananas en kokosnoot | Porter: zoet en exotisch |
| Bourbonvaten | Sterke karamel- en vanilletonen, eik en kruiden | Barleywine: rijke, volle smaak |
| Tequilavaten | Aardse tonen, hints van agave en lichte citrus | Lichte bieren zoals pilsners: unieke twist |
| Sherryvaten | Rijke, nootachtige smaken, rozijnen en gedroogd fruit | Oud bruin bier: complex, zoet karakter |
Zo werkt het proces van rijpen op vaten
Barrel aging is het proces waarbij bier wordt gerijpt in houten vaten om complexe smaken en aroma’s te ontwikkelen. Het bier wordt na de fermentatie overgeheveld naar een vat, waar het enkele maanden tot jaren verblijft. Tijdens deze periode neemt het bier smaken op van het hout en de resterende vloeistoffen in het vat, zoals whisky of wijn. Dit resulteert weer in een uniek smaakprofiel.
Barrel aged vs. RVS lagertanks
Over het algemeen gebeurt het rijpen (oftewel lageren) van bier in RVS-lagertanks. Dit heeft als voordeel dat de tanks na de lagering eenvoudig schoongemaakt kunnen worden voor de volgende batch.
Houten vaten nemen relatief meer ruimte in beslag en zijn duurder, waardoor barrel aging vaak in kleinere volumes gebeurt. Dit maakt ook weer dat de prijs van barrel aged bieren hoger is. Een combinatie van beide methoden is overigens ook mogelijk: eerst lageren in RVS-tanks en vervolgens verplaatsen naar houten vaten voor extra smaakontwikkeling.
Welke bieren zijn geschikt voor barrel aging?
Overigens zijn niet alle bieren zijn geschikt voor barrel aging. Over het algemeen zijn het de bieren met een hoog alcoholpercentage die zich goed lenen. Dit komt namelijk door de stevige en vooral rijk smaak. Hier zijn enkele voorbeelden:
- Imperial Stouts: Door hun rijke, volle smaken en hoge alcoholpercentage ontwikkelen ze complexe, diepe smaken tijdens de rijping.
- Barleywines: Hun zoetheid en sterkte maken ze ideaal voor barrel aging.
- Sour Ales: Kunnen interessante zure en fruitige smaken ontwikkelen in vaten.
- Belgian Strong Ales: Deze bieren hebben vaak een complexe smaak die verder wordt verdiept door barrel aging.
Zelf op kleine schaal aan de slag met barrel aging
Als hobbybrouwer vraag je jezelf misschien nu wel af: kan ik zelf thuis mijn bieren barrel agen? Dit is zeker mogelijk. Er zijn namelijk kleine eikenhouten vaatjes verkrijgbaar. Deze kun je prima gebruiken om jouw bieren te agen.
Een goedkoper alternatief is het gebruik van eikenhouten chips. Deze kun je bij het lageren toevoegen aan je bier. Vervolgens laat je het bier hier gedurende enkele weken tot maanden op rijpen. De duur is afhankelijk van de gewenste smaakdiepte. Door tussendoor regelmatig te proeven kun je de ontwikkeling van de smaken monitoren.
Zo bewaar je barrel aged bier het beste
Dankzij het vaak hoge alcoholpercentage lenen barrel aged bieren zich uitermate goed om voor langere tijd te bewaren. Dit vereist echter wel wat zorgvuldigheid om de unieke smaken en aroma’s van het bier te behouden.
Zorg ervoor dat je het bier koel en donker bewaart en houd de temperatuur constant. Een donkere kast, kelder of kruipruimte voorkomt dat zonlicht het bier negatief beïnvloedt. Flessen met kroonkurken kun je beter staand bewaren, terwijl flessen met kurken liggend bewaard moeten worden om uitdroging van de kurk te voorkomen.
Barrel agen is een kostbare zaak
De vaten om bier op te rijpen zijn best wel duur. Daarnaast moeten al die vaten moeten natuurlijk wel ergens geplaatst worden. Verder kost het relatief veel tijd om het bier op vaten te rijpen. Daarom is het barrel agen een kostbare zaak. Dat zie je vaak ook terug in de prijs van de flessen.
Wat me verder opvalt is dat veel grote brouwerijen zich nog niet wagen aan het rijpen van bier op vaten. De trend is overigens wel al jaren onverminderd populair, maar vooralsnog ervaar ik dat het maken van barrel aged bieren op dit moment vooral gebeurd bij de craft beer brouwers. Deze brouwen namelijk op ambachtelijke wijze en het rijpen op houten vaten biedt net iets extra’s.
Door de populariteit zijn er steeds meer brouwerijen die zich wagen aan het maken van barrel aged bieren. Naast het brouwen van dergelijke bieren denk ik daarom ook wel dat er een goede handel zit in onder andere de wijn, port en whiskey vaten.
Alternatieven voor barrel aging
Omdat barrel aged bier best prijzig is om te maken zijn er gelukkig ook alternatieven. Beide technieken zijn overigens prima om als hobbybrouwer thuis uit te voeren. Dat scheelt weer een kelder opofferen om vaten in te plaatsen.
- Oak Aging met houtsnippers
- Infusion met sterke drank
Oak aging met houtsnippers
Zo heb je oak aging, waarbij je (eiken) houtsnippers toevoegt bij de lagering. Het gevolg is dat het bier de smaken uit de snippers opneemt en het bier hierdoor een vanille en houtachtige smaak krijgt. Het grootste voordeel van houtsnippers is het contact oppervlakte, waardoor het bier de smaken beter kan onttrekken. Verder geeft oak agen meer verdieping aan je bier, een smaak die vaak doet denken aan de barrel aged varianten.
Wil je dit zelf ook doen? Bij de bekendere brouwwebshops zijn houtsnippers te koop, zodat je als hobbybrouwer ook zelf kunt oak agen. Je kan de snippers bijvoorbeeld een paar dagen laten trekken aan bourbon of een andere sterke drank.
Een bekend voorbeeld van oak aged bier is het Cornet.
Infusion met sterke drank
Bij innfusion met sterke drank wordt het bier doordrenkt met dranken zoals whisky, rum, gin, of tequila. Hier is het doel om unieke en complexe smaken te creëren. Het infusen kan plaatsvinden tijdens de lagering of vlak voor het bottelen.
Door sterke drank toe te voegen, wordt het bier verrijkt met extra aroma’s en smaaknuances die afkomstig zijn van de gebruikte drank. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot een porter met tonen van rum en tropisch fruit, of een stout met een rijke, whisky-achtige diepte. Infusion biedt een geweldige manier om bieren nog unieker en interessanter te maken.
Een voorbeeld van infused bier is de Whiskey Infused Gouden Carolus brouwerij het Anker.
Gerijpte bieren zijn leuk om te delen
Vaak komen barrel aged bieren in grote fles. Dit maakt ze daarom uitermate geschikt om te delen, bijvoorbeeld tijdens een bierproeverij met vrienden. Sommige brouwerijen, zoals Hertog Jan, brengen zo nu en dan eens een serie uit met verschillende varianten. Het is hierbij erg leuk om deze naast elkaar te zetten en zo de verschillende smaken te proeven.
