Iedereen die begint met het brouwen van bier maakt ongetwijfeld mee dat er deeltjes meekomen in het gistvat. In principe niet erg, maar het bier kan hierdoor wat troebel worden. Je kan dit deels voorkomen door te whirlpoolen.
Het brouwen van helder bier werkt door het hele proces door. Je kunt natuurlijk allemaal trucs uitvoeren om bier bij het vergisten helder te krijgen. Maar ook bij de warme kant van het brouwproces zijn er voldoende maatregelen te nemen om zo troebelheid te voorkomen.
Dit kun je onder andere doen door het wort te whirlpoolen. Maar wat is dat nu precies? Een whirlpool is eigenlijk niets meer dan een stevige ‘draaikolk’ te maken. Door deze kolk zullen de vaste deeltjes (zoals eiwitten) neerslaan in het midden van de brouwketel.
Omdat de whirlpool aan het einde van het koken wordt uitgevoerd is dit een prima gelegenheid om hop toe te voegen. Hierdoor zullen vooral de aroma’s van de hop in het uiteindelijke bier belanden.
Hoe voer je een whirlpool van het wort uit?
Maak een draaikolk door met de brouwspatel of lepel kort te roeren. Zorg ervoor dat je stevig roert. Het voornaamste doel is dat er een draaikolk in het wort ontstaat.
Sommige brouwketels hebben een whirlpoolstang of een extra ingang (aan de onderkant) waar je het wort naartoe kan pompen. Hierdoor krijg je een whirlpool. Het wort gaat dan (meestal rustig) draaien.
Mijn ervaring met de whirlpool
Bij mijn brouwketel (arsegan easybrew) maak ik gebruik van een bijpassende whirlpoolarm. Dit is een stang die het wort van onderuit de ketel in pompt en daardoor gaat het wort rustig rondjes draaien.
Wel is er een kleine kanttekening: de pomp in de ketel kan namelijk geen temperaturen aan van boven de 80 graden. Daarom koel ik dus eerst het wort tot 80 graden en start vervolgens met de whirlpool.
Tot nu toe heb ik eigenlijk geen slechte ervaringen met de whirlpoolarm. De vaste deeltjes komen altijd prima in het midden van de terecht en daarmee doet de stang wat het moet doen. Aanrader dus.
Alles wat je verder nog wilt weten
Bij het whirlpoolen van het wort wordt een draaikolk gemaakt. Deze kolk heeft als eindpunt de bodem in het midden. Vaste deeltjes, zoals eiwitten, zullen bij een whirlpool neerslaan op de bodem van de ketel.
Bij het brouwen komen er allemaal kleine deeltjes in het wort. Mout en hop kunnen kleine deeltjes achterlaten. Daarnaast komen er ook eiwitten vrij bij het brouwen. Dit zijn allemaal factoren die het bier minder helder kunnen maken.
Als je het wort wilt overhevelen, dan kunnen al deze deeltjes ook zorgen dat het overhevelen wat minder goed gaat en dat er verstoppingen optreden.
Je kunt dit het beste doen als je klaar bent met koken en voordat je het wort gaat koelen. Als je het handmatig doet dan kun je na direct na het koken de draaikolk maken, wacht een paar minuten en ga dan koelen. Je zou kunnen kiezen om een vaste tijd te wachten bijvoorbeeld 10 tot 15 minuten.
Er zijn recepten die expliciet vermelden dat er hop toegevoegd moet worden tijdens de whirlpool. Dus dit is zeker mogelijk. Als je geen whirlpool kan uitvoeren, dan kun je de hop ook toevoegen bij de boil-off, dus na het koken..
2 reacties op “Het whirlpoolen van het wort: dit is waarom ik niet zonder kan”
Hey Andy, ik lees je blog hierboven en zie dat je whirlpool aanzet tijdens het koelen.
Tot zover ben ik het met je eens, dat dit een mogelijkheid.
Maar wanneer je de koelspiraal eruit haalt, trek je de deeltjes weer weg uit het midden.
Hoelang laat je dan de whirlpool nog aan staan en laat je het bezinken?
Ik laat het koelspiraal gewoon in de ketel zitten, tot ik het wort overgeheveld hebt naar het gistvat.