Spontaan brouwen, zoals het jouw uitkomt is leuk, maar wil je perfecte resultaten en je klimaatkast ontlasten? Ontdek dan de kracht van een brouwkalender. Hiermee plan je elk bier, van pils tot herfstbock, op het juist moment voor optimale rijping en vergisting.
Een brouwkalender, hoor ik je denken. Als we kijken naarh et bier dat we drinken dan weerspiegelen deze vaak wel de seizoenen. Zo heb je lenterbieren en herfstbieren. Tegenwoordig zijn daar dan ook nog eens zomerse bieren en winterbieren bij gekomen.
Door te brouwen en vooraf te plannen houdt je vast rekening met het seizoen. Een winterbier brouwen in de zomer zorgt ervoor dat je bier voldoende kan rijpen voor de winter.
In het kort
- Overweeg een brouwkalender om bierstijl en seizoen te matchen, hoewel spontaan brouwen mag.
- Vooruitplannen vermijdt problemen met de klimaatkast (bv. Pils koelen in de zomer of Kveik warm houden in de winter).
- Zwaardere bieren (Bock, Quadrupel) moeten ver van tevoren gebrouwen worden, vaak al in de zomer voor de herfst/winter.
- Stem de gistkeuze af op het seizoen; ondergist past beter bij koelere maanden, Kveik bij warmere.
- Voorjaarsbrouwsels (IPA, Weizen) zijn klaar voor de zomer; herfstbrouwsels (Bock) moeten aan het einde van het voorjaar of in de zomer beginnen.
Klimaatkast aan het werk zetten
Eerlijk is eerlijk, zelf brouw ik vaak wel zoals het me uitkomt. Heb ik zin in een trip, dan brouw ik deze gewoon. Alleen ik kwam erachter dat ik mijn klimaatkast soms best wel aan het werk moest zetten. Hij had er nogal moeite mee toen ik in de zomer een pilsener ging brouwen. Het koel blijven was best wel een uitdaging. Ook voor een brouwsel met kveik in de winter was het juist weer lastig om de temperatuur zo hoog mogelijk te krijgen.
Sinds deze twee uitersten probeer ik wel een beetje na te denken en daarbij een brouwkalender te hanteren. Ga ik brouwen met een ondergist dan is het najaar of de winter misschien wel het beste moment. En aan de andere kant, ga ik bijvoorbeeld met kveik aan de slag, dan is dit weer een prima gist voor de lente / zomer.
De brouwkalender: brouw seizoensgebonden
Door na te denk over het juiste moment om een bepaald bier te brouwen geef je deze voldoende tijd om te rijpen. Zwaardere bieren hebben daarnaast vaak wat langer nodig om te rijpen en dat is prima. Deze stijlen drink je vaak als het buiten wat kouder wordt en daarom kun je hier beter in de zomer al mee beginnen.
| Seizoen | Bierstijlen | Tip |
|---|---|---|
| Winter | Lentebock, Maibock, bier met vlierbloesem | Gebruik koude omgeving voor ondergistende bieren |
| Lente | Witbier, Weizen, Saison | Ideaal voor Kveik en fruitige vergisting |
| Zomer | Bockbier, Oktoberfestbier | Begin op tijd voor de herfst |
| Herfst | Quadrupel, Winterbier, Barleywine | Voeg kruiden toe zoals kaneel en steranijs |
Wat te brouwen in de winter?
In de winter wil je alvast voorsorteren voor de komende lente. Als ik denk aan de lente dan kom ik vooral op de lichtere en fruitige bieren. Het mooie is dat de koude wintertemperaturen zich prima lenen om een ondergistend bier te brouwen. Ik zou zelf snel uitkomen op een lentebock (maibock) of een fris bier met vlierbloesem.
Dit brouw je in de lente
Als de lente aanbreekt dan houd ik alvast rekening met het hete zomerweer. Frisse en lichte bieren zoals Witbier, Weizen of een goede (India) Pale Ale zijn allemaal prima bierstijlen om te brouwen. Maar wat te denken van een bier dat is gebrouwen met (zomers) fruit. En ook het brouwen van een saison past goed in het seizoensgebonden werken. Sterker nog: saison is de Franse vertaling voor het woord seizoen.
De brouwkalender voor de zomer
Kom je in de zomer aan, dan is het al tijd om wat verder te kijken naar bijvoorbeeld de herfst en misschien zelfs al aan de winter. Herfstbieren zoals een bockbier zijn prima bieren voor het najaar. Stap vooral van de lichtere mouten af en kies voor de donkere mouten.
Denk ik verder aan de herfst, dan kom ik snel uit op smaken als karamel en rood fruit. Een ander voorbeeld is het brouwen met bijvoorbeeld pompoen. Ook een oktoberfest bier kan prima aan het einde van de lente en zelfs al in de zomer gebrouwen worden.
Het brouwen in het najaar
De temperatuur gaat gestaag naar beneden en de brouwkalender voor het najaar vraagt toch wel om de zwaardere en donkere bieren. Haal daarom de geroosterde mouten maar vast in huis en ga vooral aan de slag met stijlen als quadrupel, winterbier of barleywine.
Als je gaat brouwen met kruiden en specerijen, dan zijn steranijs en bijvoorbeeld kaneel prima kruiden om te gebruiken. Het is niet voor niets dat ik deze zelf in een winterbier heb gebruikt. Heb je echt zin in iets unieks, dan zou ik zeker een sinterklaasbier gaan brouwen in de herfst.
Moet je seizoensgebonden brouwen?
Nee, zeker niet! Zoals ik eerder al schreef mag je natuurlijk brouwen waar je zelf zin in hebt. En als dat betekent dat je een winterbier midden in de zomer drinkt, dan is dat natuurlijk prima.
Maar het is in mijn ogen wel leuker om het type bier dat je brouwt te laten afhangen van het seizoen waarin je deze gaat drinken. En wat dat betreft helpt het plannen door middel van een brouwkalender je wel om een wat meer seizoensgebonden bier op het juiste moment op tafel te zetten.
Zelf houd ik nu vooral meer rekening met het weer qua temperaturen waarop ik mijn bier wil laten vergisten. Daarom laat ik mijn vergistingskast niet meer hard werken om het koel te krijgen hartje zomer omdat ik bijvoorbeeld een ondergist gebruik. Dat scheelt overigens ook weer in het energieverbruik.
Veelgestelde vragen over de brouwkalender
Het grootste voordeel is het optimaliseren van je vergistings- en rijpingscondities. Door vooruit te plannen, kun je de natuurlijke omgevingstemperaturen gebruiken (bv. ondergist in de koelere maanden, Kveik in de warmere) en geef je zwaardere bieren de benodigde tijd om rustig te rijpen vóór het seizoen dat je ze wilt drinken. Dit bespaart ook energie op je klimaatkast.
Zwaardere bieren (zoals Quadrupels of Barleywines) hebben vaak een langere, koudere lagering/rijping nodig om de smaken af te ronden en de alcohol te verzachten. Door ze in de zomer te brouwen, zijn ze perfect op smaak wanneer de dagen korter worden en je zin krijgt in een krachtig bier in de herfst/winter.
Ondergisten (Lagers), die koel vergisten, zijn ideaal om in het najaar/winter te brouwen, aangezien de omgevingstemperatuur dan dichter bij de ideale vergistingstemperatuur ligt. Boven- en Kveik-gisten, die warmer vergisten, zijn perfect voor brouwprojecten in de lente/zomer.
Absoluut niet! De brouwkalender is een leidraad, geen wet. Je mag altijd brouwen waar je zin in hebt. De kalender helpt vooral om de planning te maken als je wilt dat een specifiek bier perfect op smaak is op een bepaald moment (bv. een Lentebok op het eerste lentedag).
Het voorjaar is de ideale tijd om lichte en frisse bieren te brouwen die klaar zijn voor de zomerhitte. Denk aan Witbier, Weizen, Saison (het woord betekent letterlijk ‘seizoen’), of een verfrissende (India) Pale Ale. Ook bieren met lichte fruittoetsen passen hier goed bij.
