Trappistenbier is een uniek type bier dat uitsluitend wordt gebrouwen binnen de muren van een Trappistenklooster onder toezicht van de monniken. Dit bijzondere bier onderscheidt zich door zijn rijke geschiedenis, authentieke productieproces en strikte kwaliteitsnormen.
Er zijn overigens slechts een handvol erkende Trappistenbrouwerijen wereldwijd en dat draagt bij aan de exclusiviteit en het speciale karakter van dit bier. Trappistenbieren staan bekend om hun complexe smaakprofielen, variërend van licht en fruitig tot donker en robuust en worden gewaardeerd door bierliefhebbers over de hele wereld.
Overigens is Trappistenbier in dit geval geen biersoort. De monniken brouwen verschillende bierstijlen binnen het klooster. In feite geeft de naam Trappist in dit geval de herkomst van het bier aan.
Wat is Trappistenbier?
Trappistenbier (ook wel trappist genoemd) is bier dat wordt gebrouwen door trappisten. Dit zijn monniken in de orde der cisterciënzers. Het bier wordt gebrouwen in een abdij, waardoor het dus abdijbier is. Dit houdt niet in dat abdijbier dus ook trappistenbier is.
Bij trappist wordt vrij snel gedacht dat het een biersoort is, maar dat is niet juist. De naam geeft de herkomst aan en de monniken brouwen biersoorten die ook elders gebrouwen kunnen worden. Er zijn trappisten die bierstijlen als dubbel, tripel of IPA brouwen.
De naam Trappist is beschermd
Trappist is een beschermde naam en om deze te mogen gebruiken moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Deze voorwaarden zijn opgesteld door de Internationale Vereniging Trappist (IVT).
- Het bier moet binnen de muren van de eigen abdij worden gebrouwen of in de nabijheid ervan. Kortom: het mag niet worden uitbesteed.
- Het brouwen wordt gedaan door of onder toezicht van de monniken en het exploiteren ervan moet ondergeschikt zijn aan het klooster.
- Alles wat wordt verdiend is voor het levensonderhoud van de monniken en voor onderhoud van het klooster. Het geld dat overblijft moet een sociaal doel, zoals goede doelen, dienen.
Als het bier volgens de regels is gebrouwen, dan mag de naam Trappist en het bijbehorende logo “Authentic Trappist Product” gebruikt worden. Door dit ATP-logo kun je erkende trappistenbieren dus eenvoudig herkennen.
De productie van Trappistenbier
De productie van trappistenbier is een precies proces dat plaatsvindt binnen de muren van een Trappistenklooster. Het bier wordt verder gebrouwen onder strikte controle van de monniken, volgens traditionele recepten en methoden die vaak eeuwenoud zijn.
Het gebruik van hoogwaardige ingrediënten is bij de productie essentieel. De monniken zorgen er verder voor dat elke stap, van het maischen en koken tot het fermenteren en bottelen, met de grootste zorg wordt uitgevoerd. Het resultaat is een bier van uitzonderlijke kwaliteit en complexiteit, dat de geest en tradities van het klooster weerspiegelt.
Smaakprofielen van trappistenbier
Trappistenbieren staan verder bekend om hun rijke en diverse smaakprofielen. Ze variëren van licht en fruitig tot donker en robuust. Lichtere stijlen, zoals de tripel, hebben vaak tonen van citrus, kruiden en gist, met vaak een frisse en soms licht bittere afdronk.
Donkere trappistenbieren, zoals de dubbel en quadrupel, kenmerken zich juist door de smaken van karamel, gedroogd fruit, specerijen en chocolade. Bijna altijd gaat dit gepaard met een volle en complexe mondgevoel. De balans tussen zoetheid, bitterheid en alcohol zorgt voor een unieke en verfijnde drinkervaring.
Is Trappist altijd bier?
Nee, de naam Trappist geldt voor de abdij en alleen als deze is aangesloten bij de orde der Cisterciënzers. Daarnaast zijn er verschillende manieren om te voorzien in het levensonderhoud. Dit betekent dus dat het brouwen van bier niet de enige manier is.
Enkele andere manieren waarmee trappisten voorzien in het levensonderhoud zijn onder andere de productie van wijn, zeep, likeur, kazen en chocolade.
Welke trappisten zijn er eigenlijk?
In totaal zijn er 21 abdijen aangesloten bij de IVT, hiervan mogen er 11 zich officieel trappistenbrouwerij noemen.
In Nederland zijn twee trappistenbrouwerijen te vinden: La Trappe en Zundert. La Trappe wordt gebrouwen door Abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot en Zundert gebrouwen door abdij Maria Toevlucht in Zundert.
De meeste trappisten bevinden zich echter in België: Chimay, Orval, Rochefort, Westmalle en Westvleteren.
Abdij Koningshoeven (La Trappe)
In Berkel-Enschot is abdij Koningshoeven gevestigd. Hier wordt het bier gebrouwen dat bekend is onder de naam La Trappe. Het is mogelijk om de abdij te bezoeken, zo is er een proeflokaal, winkeltje en kun je een rondleiding volgen.
Gesticht in: 1881
Brouwen sinds: 1884
Bieren: Nillis (alcoholvrij), Witbier, Bockbier, Blond, Dubbel, Tripel, Quadrupel en Isid’or
Abdij Maria Toevlucht (Zundert)
In de buurt van Zundert bevindt zich Abdij Maria Toevlucht, hier wordt het bier gebrouwen onder de naam Zundert. Tot 1938 was het een dochterklooster van Abdij Koningshoeven.
Gesticht in: 1897
Brouwen sinds: 2013
Bieren: Zundert 8 (Tripel), Zundert 10 (Quadrupel) en Zundert 4 Refterbier (Patersbier)
Abdij Notre-Dame de Scourmont (Chimay)
In de buurt van Chimay (België) vindt je Belgische Abdij Notre-Dame de Scourmont. Hier worden de bieren gebrouwen die bekend zijn onder de naam Chimay.
Gesticht in: 1850
Brouwen sinds: 1862
Bieren: Chimay 150 (Belgian Strong Dark Ale), Wit (Tripel), Goud (Patersbier), Rood (Dubbel), Blauw (Belgian Strong Dark Ale) en de Grande Réserve.
Abdij Notre-Dame d’Orval (Orval)
In het Belgische dorp Villers-devant-Orval vind je de Notre-Dame d’Orval abdij. Hier wordt het bier dat bekend is als Orval gebrouwen. Het bijzondere van dit bier is dat deze een dubbele vergistings ondergaat. Het wordt met een abdijgist vergist en bij het bottelen wordt Brett gebruikt dat het bier zijn ‘funky’ karakter geeft.
Gesticht in: 1070
Brouwen sinds: 1932
Bieren: Orval
Abdij Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart (Westmalle)
Denk je aan het schoolvoorbeeld van bijvoorbeeld de tripel, dan denk je waarschijnlijk aan Westmalle. Het Westmalle bier wordt gebrouwen bij Abdij Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart en is te vinden in Westmalle.
Gesticht in: 1794
Brouwen sinds: 1936
Bieren: Extra (Patersbier), Dubbel en Tripel
Abdij Sint-Sixtus (Westvleteren)
Een trappistenbier dat iedereen wel kent is toch wel Westvleteren. Gebrouwen bij Abdij Sint-Sixtus en gevestigd in Westvleteren. Je kunt op afspraak bier halen bij de trappistenbrouwerij en sinds 2023 wordt het bier ook in kleine hoeveelheden verspreid onder slijterijen. Dit allemaal om de woekerprijzen tegen te gaan, want soms betaal je ruim 15 euro voor een flesje.
Wist je dat het bier van Westvleteren een tijdje is gebrouwen bij de St. Bernardus brouwerij in Watou. Veel bierliefhebbers vergelijken graag de Westvleteren 12 met de Abt 12 van St. Bernardus. De reden is dat de receptuur van beiden bieren op elkaar lijken.
Gesticht in: 1814
Brouwen sinds: 1939
Bieren: Blond, 8 (Dubbel) en 12 (Quadrupel)
Abdij Notre Dame de Saint-Remy (Rochefort)
In het Belgische Rochefort is de Notre Dame de Saint-Remy abdij te vinden. Hier wordt het bier gebrouwen dat bekend is onder de naam Rochefort.
Gesticht in: 1230
Brouwen sinds: 1899
Bieren: 6 (Dubbel), Triple Extra, 8 (Belgian Strong Dark Ale) en 10 (Quadrupel)
Abdij van Mount St. Bernard (Mount Saint Bernard)
Een redelijke nieuwe speler met trappistenbier is toch Mount Saint Bernard uit het Verenigd Koninkrijk. Hoewel de abdij al een tijdje bestaat brouwen ze sinds een aantal jaren pas bier dat het ATP-logo mag dragen.
Gesticht in: 1835
Brouwen sinds: 2018
Bieren: Tynt Meadow (Strong Ale)
Abdij Tre Fontane (Tre Fontane)
De Tre Fontane abdij vind je in Italie en is ook nog niet zo lang bekend bij het grote publiek. De introductie kwam met de Scala Coeli en ze hebben ook twee collabs met andere trappisten gebrouwen. Eentje met Westmalle en Rochefort en eentje met Spencer.
Gesticht in: 1140
Brouwen sinds: 1854
Bieren: Scala Coeli (Blond), Tripel, Sinergia ’19 (IPA) en Sinergia ’21 (Dubbel)
Gestopte trappistenbrouwerijen
Abdij De Achelse Kluis (België) bekend van Achel draagt sinds 2021 het ATP-logo niet meer. De laatste monniken zijn uit de abdij vertrokken en de abdij is verkocht aan een ondernemer.
In 2022 maakte Saint Joseph’s Abbey (Verenigde Staten) bekend te stoppen met het brouwen van het Spencer bier.
De Oostenrijkse trappistenbrouwer Stift Engelszell maakte helaas in 2023 bekend te stoppen met het brouwen van bier.
Overzicht met actieve trappistenbrouwerijen
Hierbij een klein overzicht van de trappisten waarvan je het bier vandaag de dag wel redelijk goed moet kunnen verkrijgen.
| Bekend onder | Abdij | Locatie |
|---|---|---|
| La Trappe | Abdij Koningshoeven | Nederland |
| Zundert | Abdij Maria Toevlucht | Nederland |
| Chimay | Abdij van Scourmont | België |
| Orval | Abdij van Orval | België |
| Westmalle | Abdij Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart | België |
| Westvleteren | Abdij Sint-Sixtus | België |
| Rochefort | Abdij Notre Dame de Saint-Remy | België |
| Mount St. Bernard | Abdij van Mount Saint Bernard | Verenigd Koninkrijk |
| Mont des Cats | Abdij Mont des Cats-Trappist | Frankrijk |
| Tre Fontane | Abdij delle Tre Fontane | Italië |
| Cardeña | Abdij van San Pedro de Cardeña | Spanje |
Ik heb zowel Mont des Cats als Cardeña (sinds 2014 lid) opgenomen in deze lijst. Ze worden weliswaar als trappist bestempeld door de Internationale Trappist Vereniging, maar ze mogen het Authentic Trappist Product logo niet voeren. Dit komt omdat het bier niet binnen eigen abdij wordt gebrouwen.
Westvleteren 12: een van de bekendste
Een van de meeste bekende trappistenbieren zijn die van Westvleteren. Enkele jaren geleden stond de Westvleteren 12 in de top tien van de best beoordeelde bieren ter wereld. En sindsdien is er een ware run op het bier van deze abdij.
Het is zelfs zo erg geweest dat je een bepaald nummer moest bellen om vervolgens een ophaalmoment te horen te krijgen. Op dat moment mocht je dan een bepaalde hoeveelheid bier ophalen. Het nummer was echter zo drukbezet dat het heel lastig was om er doorheen te komen. Gelukkig gaan de monniken van Westvleteren met de tijd mee, want sinds een kleine twee jaar is het telefoonnummer vervangen door een website.
Proefnotities
Ik was door alle verhalen eigenlijk wel nieuwsgierig naar het bier geworden. Gelukkig heb ik via een collega een flesje kunnen bemachtigen.
Mooie sisser met het openen. Erg veel schuim dat de fles uit wil. Zeer romige en stevige fijne schuimkraag die creme kleurig is. Het bier is donker van kleur en heeft een dieprode gloed. Erg mooi. Verder het heeft bier een helderheid (tegen het licht gehouden) met een mistige waas.
Dan de geur. Het bier ruikt erg alcoholisch. Verder is hij moutig en ruik ik donker fruit. Daarnaast is het zoet en bespeur ik de geur van koffie, rozijnen en karamel. Ook vind ik hem licht kruidig in de neus. Maar bovenal voert de moutigheid toch de boventoon.
Dan de smaak. Deze is erg complex. Ik proef koffie, chocolade en karamel. Hij is kruidig en scherp op de tong. Vol en romig mondgevoel. In de nasmaak karamel en het moutige. Erg fijn en zalig! Verder is het bier licht bitter en proef ik rozijnen op de achtergrond. In tegenstelling tot de geur is hij totaal niet alcoholisch in de smaak.
Door wat je hebt gehoord ga je automatisch met een ander gevoel naar het bier kijken. Ik beoordeel hem dan ook vrij hoog, maar ik denk niet dat dit de allerbeste quadrupel ooit is. Maar toch denk ik dat de Westvleteren 12 de lat voor quadrupels wel wat hoger legt. Wat een complex bier is dit zeg!
Enkele trappistenbieren geproefd
Ik heb de afgelopen tijd een aantal trappisten bieren gedronken en hiervan proefnotities vastgelegd. Over het algemeen zijn deze goed beschikbaar en te vinden in de betere supermarkten of gewoon bij de slijter.
Mount Saint Bernard – Tynt Meadow
De abdij van Mount Saint Bernard bevindt zich in het Verenigd Koninkrijk, in Coalville (Leicestershire) en mag zich sinds september 2018 een trappistenbrouwerij noemen. Het is dus een relatief jonge brouwerij.
Het allereerste bier dat hier uit de abdij komt is de Tynt Meadow. Het is English Trappist Ale, een strong ale van 7,4%.
Allereerst het zicht. De Tynt Meadow is een donkerbruin bier met een mooie rode gloed. Tevens heeft het een stevige crèmekleurige schuimkraag.
In de neus een vrij zoete geur, wat in mijn ogen typisch is voor trappistenbier. Daarnaast ruik ik chocolade en heel lichtjes wat fruitgeuren.
Smaak. Het is volmondig en zoet van smaak, misschien iets te zoet. Ik proef vooral de chocolade. Ook heeft het bier ook iets kruidigs met een karamelachtige nasmaak. Kortom: Erg lekker.
Tre Fontane en Spencer – Sinergia ’19
Een collaboration tussen twee Trappisten gebeurt niet heel vaak. Maar afgelopen jaar (2019) gebeurde het tussen het Italiaanse Tre Fontane en het Amerikaanse Spencer. Het resultaat is de Sinergia ’19, een stevige IPA met een alcoholpercentage van 7,3%.
De Sinergia is donker oranje van kleur en mooi helder. Her bier heeft een stevige witte schuimkraag die heel langzaam inzakt.
In de neus een goede hoppigheid. Deze ontpopte zich overigens al bij het openen van de fles. Ik ruik citrus, ananas, mango en limoen. Daarnaast herken ik ook iets pineys (dennen). Ten slotte heeft het bier een lichte fruitige zurigheid in de neus.
De smaak is zoet en moutig, maar ook fruitig. Ook heeft het bier een romig mondgevoel. Ik proef perzik en mango. Daarnaast heeft de Sinergia een harsige smaak en neem ik de smaak van dennen waar. Vooral dat laatste proef ik goed. Het bier is goed bitter en licht zurig. In de nasmaak is het bier kruidig.
Tre Fontane – Scala Coeli
De Scala Coeli is het tweede bier van de Italiaanse trappistenbrouwerij Tre Fontane (2015). Kwamen de monniken eerst met een tripel, ditmaal is het een blond bier.
De Scala Coeli is een blond bier met een alcoholpercentage van 6,7%. Bij het brouwen is gebruik gemaakt van bittere sinaasappelschil.
Bij het openen van de Scala Coeli viel me gelijk op dat het koolzuur maar wat graag wil ontsnappen, dit uit zich vooral in veel schuim dat de fles wil verlaten.
Het bier is mooi blond en heeft een fijne witte schuimkraag met kleine belletje. Verder is het koolzuur heel fijntjes.
In de neus ruik ik citrus en sinaasappel. Een lichte hoppigheid en een subtiele moutzoetigheid op de achtergrond. Ik vind dat het bier ook wel iets kruidigs heeft, maar dat kan ik niet helemaal duiden.
Het fijne koolzuur streelt de tong. Ik proef vooral de sinaasappel. Daarnaast neem ik een karamelachtige zoetigheid waar in de nasmaak. Het bittere van de sinaasappel blijft uiteindelijk echt hangen.
2 reacties op “Alles over trappistenbier en waarom dit zo speciaal is”
Trappist moet gebrouwen worden binnen de “eigen ” muren, anders zou mont de Cats ook een trappistenbier zijn, dit wordt gebrouwen in Chimay en dus niet binnen de eigen muren
Super. Dank je wel. Ik heb het aangepast.