Alcoholpercentage berekenen

Het alcoholpercentage is op vrijwel elk bieretiket terug te vinden. Meestal ligt dit percentage tussen de 5 en de 10%. Maar hoe kun je dit alcoholpercentage nu zelf berekenen?

Als we gaan brouwen, dan maken we in feite een vloeistof die rijk is aan suiker. Deze vloeistof, het wort genoemd, is geschikt voor het gist. Deze zal namelijk de suikers gaan omzetten in alcohol en koolzuur.

Voordat we het gist gaan toevoegen aan het wort bepalen we eerst de dichtheid. We kunnen deze dichtheid bepalen met een hydrometer of refractometer. Wat we gaan meten is het soortelijk gewicht (SG). Hierbij geldt: Hoe hoger het aantal suikers, hoe hoger de SG-waarde zal zijn. De gemeten waarde noemen we begin SG.

We laten de gist vervolgens zijn werk doen en na verloop van tijd zal deze inactief worden. De suikers raken namelijk op en dus er is voor de gist niets meer om om te zetten. We kunnen nu het eind SG gaan bepalen. De dichtheid zal nu lager zijn, want er zijn minder suikers.

Hoe bereken je het alcoholpercentage?

We hebben een begin SG en een eind SG. Hier gaan we een formule op loslaten. Het berekenen van het alcoholpercentage geeft slechts een indicatie. Het is namelijk geen exacte wetenschap, maar huis en tuin scheikunde.

alcoholpercentage ≈ ( ( begin SG – eind SG ) * 131,25 )

Voorbeeld: Ik heb een begin SG van 1,065 en een eind SG van 1,019. De berekening wordt dan als volgt:

alcoholpercentage ≈ ( ( 1,065 – 1,019 ) * 131,25 ) = 6,04

Als je eventuele hergisting op de fles wilt berekenen, dan kun je 0,4 optellen bij het alcoholpercentage.

Waar komt de 131,25 vandaan?

In de formule wordt 131,25 gebruikt, maar waar komt dat ‘magische’ getal vandaan? Dit getal is de som van een aantal factoren. Oorspronkelijk moeten we het verschil tussen het begin en eind SG vermenigvuldigen met: 1,05 * 100 / 0,80.

Hierbij staat de 1,05 voor het aantal gram gemaakte ethanol dat per gram koolstofdioxide vrijkomt tijdens de vergisting. De 0,8 staat voor de geschatte dichtheid van ethanol. Deze 0,8 is nodig om het alcohol naar gewicht (ABW) om te rekenen naar alcohol per volume (ABV). De 100 zorgt ervoor dat er een percentage uitkomt.

De som van 1,05 * 100 / 0,8 is 131,25 en dat is het getal dat we in de uiteindelijke formule gebruiken.

Mijn tips voor de beginnende brouwer

Als je zelf thuis begint met het brouwen van bier komt er misschien best wel veel nieuwe informatie op je af. Over de jaren heen ben ik verschillende tools en dingen gaan gebruiken. Hierbij mijn tips:

Gebruik (goede) brouwsoftware. Dit helpt je namelijk goed met het maken van je recepten. Daarnaast maakt het je brouwdag inzichtelijk. Een online dienst die ik graag mag gebruiken is brewfather.

Er zijn best veel webshops waar je brouwspullen kunt inslaan. Ik heb zelf wel goede ervaringen met brouwland. Het is een Belgische webwinkel, maar ze hebben ook een fysieke winkel. Verzending is over het algemeen vrij snel, dus je hoeft niet lang te wachten op de je spullen.

Verder heb ik nog wat tips en bronnen voor je op een rijtje gezet. Hopelijk helpt deze pagina je verder in het zetten van de eerste stappen in het brouwen van bier.